Temeljni ugovor CG i SPC : Kako je rešeno pitanje imovine
Vlada Crne Gore objavila je na svom sajtu radnu verziju Temeljnog ugovora usaglašenu sa Srpskom pravoslavnom crkvom.
Nekoliko članova tog Ugovora odnosi se na pitanja imovine :
Član 7 :Država jemči Crkvi slobodu bogosluženja, vjerskih obreda i ostalih vjerskih i humanitarnih djelatnosti. Bogosluženje, vjerski obredi i ostale vjerske delatnosti se obavljaju u hramovima, drugim zgradama, na grobljima i prostorima u crkvenoj svojini, kao i na javnim mjestima, otvorenim prostorima i mjestima vezanim za značajne istorijske dogadjaje i ličnosti.
Država jamči Crkvi nepovredivost svojine i državine na manastirima, hramovima, zgradama i drugim nepokretnostime i prostorima u njenom vlasništvu, u skladu sa pravnim poretkom države.
Država se obavezuje da u skladu sa sopstvenim pravnim poretkom, izvrši uknjižbu svih neupisanih nepokretnosti u vlasništvu Mitropolije crnogorsko-primorske, Eparhije budimljansko – nikšićke, Eparhije mileševske Eparhije zahumsko-hercegovačke i njihovih crkveno – pravnih lica kojima pripadaju.
Samo zbog izuzetnih razloga i sa izričitim pristankom crkvenih vlasti, objekti i prostori iz stava 3 ovog člana mogu biti korišćeni u druge svrhe.
U objektima i prostorima iz stava 3 ovog člana državni organi ne mogu preduzimati bezbjednosne mere bez prethodnog odobrenja nadležnih crkvenih organa osim u slučajevima kada to nalažu razlozi hitnosti zaštite života i zdravlja ljudi.
Prilikom održavanja bogosluženja ili vjerskih obreda na javnim mjestima i otvorenim prostorima (litije, hodočašća i slični crkveni obredi), nadležne crkvene vlasti će blagovremeno obavijestiti državne organe koji će osigurati javni red i bezbednost ljudi i imovine.
Član 11 : Crkva i crkveno-pravna lica imaju pravo da nasljedjuju, kupuju, posjeduju, koriste i otudjuju pokretna i nepokretna dobra, kao i da stiču i otudjuju imovinu, obavljaju privredne i druge delatnosti prema odredbama pravoslavnog kanonskog prava i Ustava SPC, a u skladu sa pravnim poretkom države.
U slučajevima premeštanja, iznošenja iz države ili otudjenja dobara koja predstavljaju kulturnu baštinu države, a na kojima pravo svojine ima Crkva, primjenjuju se odredbe zakona kojim se uredjuje zaštita kulturnih dobara.
Crkva može osnivati zadužbine i fondacije prema odredbama pravoslavnog kanonskog prava i Ustava SPC, a u skladu sa pravnim poretkom države.
Član 12 : Restitucija pokretnih i nepokretnih crkvenih dobara, oduzetih ili nacionzlizovanih bez pravične naknade, bice izvršena u skladu sa zakonom koji će uredjivati materiju restitucije u Crnoj Gori uz prethodni dogovor sa nadležnim crkvenim vlastima.
Strane ugovornice su saglasne da je pitanje iz stava 1 ovog člana potrebno regulisati u razumnom roku.
Nepokretna i pokretna imovina, koja treba da bude vraćena Crkvi u vlasništvo ili za koju će država obezbijediti pravičnu naknadu utvrdiće Mješovita komisija sastavljena od predstavnika strana ugovornica.